หายสงสัย สาเหตุที่ชาวบ้านฟังข่าวประกาศจากเครื่องบินทหารไม่ทัน

      จากกรณีที่ กองทัพภาคที่ 3 ได้มีการนำเครื่องบินขึ้นบินประกาศรณรงค์ไฟป่าและหมอกควัน ให้ประชาชนป้องกันอันตรายจากไฟป่า และฝุ่นควันขนาดเล็ก ในพื้นที่อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน แต่ชาวบ้านกลับแตกตื่นเพราะฟังประกาศไม่ทัน จับใจความไม่ได้

      ล่าสุด อาจารย์เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ได้ออกมาให้ความรู้ เกี่ยวกับเหตุผลที่ชาวบ้านฟังเสียงประชาสัมพันธ์ไม่ทัน โดยอาจารย์เจษฎา ได้ระบุว่า…

      ""ทำไมชาวบ้าน บ่นฟังไม่ทัน เวลาเครื่องบินกระจายข่าว"

      เห็นข่าวเรื่องที่ชาวบ้านแถบพื้นที่อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน แตกตื่นกัน จากการที่มีเครื่องบินเล็กไม่ทราบชนิด มาบินวน 2 รอบบนท้องฟ้า แล้วมีเสียงประกาศที่จับใจความไม่ได้ ว่าประกาศเรื่องอะไร ก่อนจะบินหายไป

      ซึ่งต่อมาได้มีคำชี้แจงจากกองทัพภาคที่ 3 ส่วนหน้า ว่าเป็นปฏิบัติการของ ชุดรณรงค์ไฟป่าและหมอกควันฯ กองบัญชาการ ควบคุมสถานการณ์ไฟป่าและหมอกควันภาคเหนือ ที่พยายามประชาสัมพันธ์ให้กับประชาชนป้องกันอันตรายจากไฟป่าและฝุ่นละอองขนาดเล็ก ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน

      โดยทางกองทัพภาคที่ 3 ส่วนหน้าได้รับการสนับสนุนเครื่องบิน พีชเมคเกอร์ (Peacemaker) แบบ AU-23 จากกองทัพอากาศ ให้มาบินประกาศประชาสัมพันธ์ แต่เข้าใจว่าเป็นเพราะสภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย เลยทำให้เสียงประกาศไม่ชัดเจน

      จริงๆ ผมคิดว่า มันน่าจะมีปัญหาอีกอย่างจากปรากฏการณ์ของเสียง ที่เรียกว่า "ปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ (Doppler Effect)" ด้วยครับ

      ปรกติแล้ว เสียง ที่มาจากแหล่งกำเนิดเสียง จะกระจายออกไปทุกทิศทาง ด้วยความยาวคลื่นค่าหนึ่ง … ถ้าแหล่งกำเนิดเสียงนั้น หยุดนิ่งอยู่กับที่ ผู้ฟังจะได้ยินเสียงที่มีความยาวคลื่นเป็นค่าเดียวกันกับบที่แหล่งกำเนิดเสียงให้ออกมา … พูดง่ายๆ คือ ได้ยินเสียงชัดเจนเป็นปรกติ

      แต่ถ้าแหล่งกำเนิดเสียงนั้น เกิดเคลื่อนที่ ความยาวคลื่นที่ออกไปด้านหน้าของแหล่งกำเนิดเสียง จะสั้นลง ….ส่วนความยาวคลื่นด้านหลังของแหล่งกำเนิดเสียง จะมีค่ามากขึ้น

      ลองนึกถึงปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ ตอนที่เราจะได้ยินเสียงแปลกๆ เพี้ยนๆ ไปจากเดิม เมื่อแหล่งกำเนิดเสียงนั้นกำลังวิ่งเข้ามาหาเรา หรือวิ่งออกไปจากตัวเรา (ทั้ง ๆ ที่แหล่งกำเนิดเสียงให้เสียงความถี่เท่าเดิม) เช่น เสียงมอเตอร์ไซค์ เสียงแตรรถที่วิ่งผ่านไป เสียงรถหวอ (ที่เปิดแค่ หวออออ ด้วยความถี่เดียว)

      ดังนั้น ในกรณีของเครื่องบินพีชเมคเกอร์นี้ แม้จะเป็นเครื่องบินขนาดเล็กและใช้เครื่องยนต์ใบพัด แต่ก็บินด้วยความเร็วสูง (น่าจะประมาณ 200 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ขึ้นไป) ก็จะทำให้เสียงประกาศจากเครื่องบิน เกิดความเพี้ยนไปด้วยเมื่อชาวบ้านผู้รับฟังเสียงนั้นยืนอยู่นิ่งที่พื้นดิน

      เช่น เสียงประกาศตอนที่เครื่องบินบินเข้ามาหาหมู่บ้าน ชาวบ้านจะได้ยินเสียงเพี้ยนแหลม เสียงสูงขึ้น สั้นขึ้น ฟังแล้วเหมือนคนร้องเพลงเร็วๆ … แต่พอเครื่องบิน บินข้ามหัวไปแล้ว เสียงประกาศก็จะเพี้ยนต่ำลง เสียงทุ้ม ยืดยาน … แม้จะประกาศชัดเจนยังไง ก็ฟังไม่รู้เรื่อง (จริงๆ เสียงที่ประกาศ ก็ไม่ค่อยจะชัดเจนอยู่แล้วด้วยนะ ลองฟังกันได้ครับ

      แล้วทางแก้คืออะไร ผมคิดว่าคงต้องเปลี่ยนไปใช้อากาศยานที่มีความเร็วต่ำ และสามารถอยู่นิ่งบนท้องฟ้าเหนือพื้นที่เป้าหมายได้ เช่น เฮลิคอปเตอร์ หรือโดรน หรือเรือเหาะ

      ปล. เรือเหาะ ไม่มีใช้แล้วนี่ ลืมไป ฮะๆๆ"

       ครั้งนี้ก็จะเป็นประสบการณ์ ให้กับการวางแผนในครั้งหน้า ว่าปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ ทำให้การประกาศข้อมูลข่าวสารไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควรนั่นเองค่ะ

เรียบเรียงโดย : thaihitz.com ขอขอบคุณข้อมูลจาก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์